-
1 чабу
I перех.коси́ть || косьба́печән чабу — коси́ть се́но
печән чабу вакыты — сеноко́сная пора́, вре́мя сеноко́са, косови́ца
- чабып үткәрү(печән) чабу машинасы — сенокоси́лка
- чабып ташлау
- чабып чыгу
- чабып яту II перех.1) руби́ть, отруби́ть, разруба́ть/разруби́ть || ру́бка2) выда́лбливать/вы́долбить (корыто, лодку)3) выруба́ть, проруба́ть (лёд, прорубь)•- чабып өзү
- чабып тору
- чабып төшерү
- чабып үтерү••III неперех.; разг.чапмаган да, юнмаган да — топо́рная рабо́та (букв. не ру́блено, не отёсано)
1) бежа́ть, бе́гать, нести́сь, мча́ться || беготня́; см. тж. йөгерүелга буена чабу — бежа́ть к ре́чке
куркудан бөтен көчкә чабу — нести́сь во весь дух от испу́га
әле анда, әле монда чабу — бе́гать туда́-сюда́
2) бежа́ть, скака́ть, мча́ться, нести́сь ( о лошади) || ска́чкаатка атланып чабу — скака́ть на ло́шади
3) перен. бежа́ть, нести́сь, мча́ться (о машине, поезде, времени)вакыт чаба — вре́мя бежи́т
машина урманга таба чапты — маши́на помча́лась к ле́су
4) разг. е́здить, разъезжа́тьрайоннан районга чабу — е́здить по райо́нам
5) перен. спеши́ть, торопи́тьсяярдәмгә чабу — спеши́ть на по́мощь
мәктәпкә чабу — торопи́ться в шко́лу
врач артыннан чабу — бе́гать за врачо́м
•- чабып йөрү
- чабып кайту
- чабып килү
- чабып китү
- чабып узу
- чабып үтү IV1) хлеста́ть, па́рить ( веником)2) ударя́ть/уда́рить (по щеке, по лицу); дать пощёчину3) уст.; диал. пра́здновать чтонардуган чабу — пра́здновать ма́ртовский Но́вый год ( по восточному календарю)
сабан чабу — пра́здновать Сабанту́й
V сущ.май чабу — пра́здновать Ма́сленицу
1) пола́, подо́л, фа́лды, низ оде́жды; см. тж. итәкбишмәт чабуы — пола́ бешме́та
чабулары ачылып китте — полы́ распахну́лись
2) клин, клинообра́зный крой (юбки, платья); см. тж. өлге 2)дүрт чабулы итәк — подо́л из четырёх кли́ньев
••чабудан тарту (тоту) — помеша́ть, не позво́лить де́лать что-л.; удержа́ть от соверше́ния чего-л.
чабуны җыеп йөрү — быть бди́тельным, осторо́жным
чабуына ябышу — увяза́ться за кем-л.
-
2 мәртәбә
I нареч.берничә мәртәбә — не́сколько раз; неоднокра́тно
бер-ике мәртәбә — раз-друго́й, ра́за два
дүрт мәртәбә — четы́ре ра́за, четы́режды
II сущ.; книжн.күп мәртәбә — мно́го раз, многокра́тно
1) чин, зва́ние, положе́ние, см. тж. дәрәҗәаның мәртәбәсе олы — он занима́ет высо́кое положе́ние (высо́кий чин)
2) честь, прести́ж, авторите́тбу минем өчен зур мәртәбә — э́то для меня́ больша́я честь
останың мәртәбәсе шәкертенә карап — (посл.) об учи́теле су́дят по его́ ученику́; авторите́т учи́теля - по его́ ученику́
3) степень интенсивности душевного состояния кого-л.рәнҗүдән әллә ниләр эшләр мәртәбәгә җиттем — от оби́ды неве́сть что мог натвори́ть
••мәртәбә артыннан чабу — гна́ться за чина́ми
мәртәбәгә ирешү — дости́чь положе́ния; получи́ть зва́ние
мәртәбәгә күтәрү — возвели́чивать/возвели́чить, предста́вить вели́ким, превознести́; возвели́чение
мәртәбәсе төшү — потеря́ть авторите́т
-
3 гнаться
-
4 погоня
ж1) ( за кем-чем) куа китү (бару); бастырып бару (килү)пуститься в погоню за кем-л. — кемне дә булса куа китү
2) куучылар, эзәрлекләүчеләр, куа баручылар төркеме3) перен. куу, чабу, омтылу -
5 помчаться
сов.1) чабу, чабып китү, җилдерү; җилдертү, җилдереп (чаптырып) китү2) перен.; разг. чабып (йөгереп) китү -
6 понестись
См. также в других словарях:
чабу — I. ф. 1. Үлән яки игенне чалгы яки чапкыч машина белән кистерү 2. Нин. б. үткен нәрсә белән кисү, кистерү. кисеп өзү. Берәр корал белән вак кисәкләргә бүлү, аеру, кисү 3. Нәр. б. кисәген, катлавын вату (балта, лом һ. б. белән). (Күмер, руда, таш) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
каулау — 1. Куып бару, нин. б. юнәлештә барырга мәҗбүр итү. Әйдәп бару, кызурак атларга мәҗбүр итү. Куып җибәрү, куып чыгару 3. Куу, үз яныңнан китәргә мәҗбүр итү 4. Тоту өчен артыннан чабу, йөгерү 5. күч. Куу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
куалау — 1. Куып бару, нин. б. юнәлештә барырга мәҗбүр итү. Әйдәп бару, кызурак атларга мәҗбүр итү. Куып җибәрү, куып чыгару 3. Куу, үз яныңнан китәргә мәҗбүр итү 4. Тоту өчен артыннан чабу, йөгерү 5. күч. Куу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
арт — Тирәлектә: күз караган якка капма каршы як; киресе: Ал. с. Арттагы, арткы, артта торган 2. Кеше гәүдәсендә һәм киемдә: арка ягы 3. Хайван гәүдәсендә: баш ягына капма каршы як, артсан 4. Нәр. б. ал ягының каршысындагы өлеше, арткы өлеше. Урындык,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
